Τι είναι η Ψυχαναλυτική/ Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία;
Στην ψυχαναλυτική/ ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία δίνεται έμφαση στην πρώιμη εμπειρία και τις φαντασιώσεις, δηλαδή τις ασυνείδητες διεργασίες, τα οποία συνδυάζονται στην προσπάθεια να απεικονιστεί ο ψυχικός κόσμος του ανθρώπου. Αυτός ο ψυχικός κόσμος δύναται να μεταβληθεί στην πορεία της ζωής του ανθρώπου λόγω μεταγενέστερων εμπειριών. Ωστόσο, οι εσωτερικές συγκρούσεις και τα ελλείμματα της πρώιμης ζωής αφήνουν το αποτύπωμά τους στον τρόπο με τον οποίο ο κάθε άνθρωπος βιώνει τη ζωή του. Αυτό, δηλαδή, συνιστά τον εξωτερικό κόσμο, τον τρόπο που ο άνθρωπος, τελικά, βιώνει τον ίδιο του τον εαυτό, τις προσδοκίες του από τους άλλους ανθρώπους αλλά και την ψυχολογική ενσωμάτωσή του στη ζωή.
Η ψυχαναλυτική/ ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία απαιτεί χρόνο και δέσμευση, καθώς επιδιώκει τη βαθιά κατανόηση και τη μακροπρόθεσμη αλλαγή της προσωπικότητας και των συναισθηματικών μοτίβων.
Ο θεραπευτής βοηθά το θεραπευόμενο να διαχειριστεί τα συναισθήματά του εντός του θεραπευτικού πλαισίου και έτσι σταδιακά μπορεί να τα διαχειριστεί καλύτερα και στη ζωή του έξω από την θεραπεία.
Τι είδους Ψυχαναλυτική/ Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία παρέχεται;
Η ψυχαναλυτική/ ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία που ακολουθείται βασίζεται στη θεωρία των αντικειμενότροπων σχέσεων και επικεντρώνεται στην ανάλυση και την κατανόηση των εσωτερικών αναπαραστάσεων των σχέσεων με τους σημαντικούς άλλους στη ζωή του ατόμου. Για τη συγκεκριμένη προσέγγιση, οι πρώιμες εμπειρίες σχέσεων, ειδικά με τους γονείς ή τους φροντιστές, επηρεάζουν βαθιά την ψυχολογική ανάπτυξη και τη διαμόρφωση της προσωπικότητας. Η προσέγγιση, αυτή, αναπτύχθηκε μέσα από τις θεωρίες σημαντικών ψυχαναλυτών, όπως ο Sigmund Freud, αλλά επεκτάθηκε και τροποποιήθηκε από μεταγενέστερους θεωρητικούς, με βασικότερη τη Melanie Klein και τους υποστηρικτές της.
Η θεωρία των αντικειμενότροπων σχέσεων δίνει έμφαση στη σημασία των πρώιμων σχέσεων για την ψυχική ανάπτυξη και τη συνεχιζόμενη επίδραση αυτών των σχέσεων στις τρέχουσες ψυχολογικές καταστάσεις και σχέσεις του ατόμου. Ο θεραπευτής βοηθά το θεραπευόμενο να εξερευνήσει και να κατανοήσει αυτές τις πρώιμες εμπειρίες για να βελτιωθεί η ψυχική του υγεία και οι διαπροσωπικές του σχέσεις.
Οι άνθρωποι δημιουργούν εσωτερικές αναπαραστάσεις των αντικειμένων, συνήθως άλλων ανθρώπων, με τα οποία έχουν σημαντικές σχέσεις. Αυτές οι αναπαραστάσεις δεν είναι ακριβείς αποτυπώσεις της πραγματικότητας αλλά είναι διαμορφωμένες από τις υποκειμενικές εμπειρίες και συναισθήματα του ατόμου. Τα βρέφη, αρχικά, αντιλαμβάνονται τα αντικείμενα, όπως για παράδειγμα τη μητέρα, με διχασμένο τρόπο είτε ως απολύτως καλά είτε ως απολύτως κακά. Με την πάροδο του χρόνου, μαθαίνουν να ενοποιούν αυτές τις αναπαραστάσεις σε πιο ολοκληρωμένες και ρεαλιστικές αντιλήψεις. Έτσι, οι άνθρωποι, συχνά, προβάλλουν τις δικές τους συναισθηματικές καταστάσεις στα αντικείμενα αυτά και, ταυτόχρονα, εσωτερικεύουν τις αντιδράσεις των αντικειμένων, δημιουργώντας έναν συνεχώς αναπτυσσόμενο εσωτερικό κόσμο. Στην ψυχαναλυτική/ ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία, ο θεραπευόμενος μεταφέρει, ή διαφορετικά «προβάλλει», τις εσωτερικές αναπαραστάσεις και τα συναισθήματά του προς τον θεραπευτή, αναβιώνοντας πρώιμες σχέσεις.
Στην ψυχαναλυτική/ ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία, η οποία βασίζεται στη θεωρία των αντικειμενότροπων σχέσεων, ο θεραπευόμενος σταδιακά αναγνωρίζει και είναι σε θέση να κατανοήσει τις εσωτερικές του αναπαραστάσεις και τις επιρροές του στην τρέχουσα συμπεριφορά και τα συναισθήματά του τα οποία αναδύονται μέσα από τη θεραπευτική σχέση. Ο στόχος είναι να ενισχυθεί η επίγνωση του θεραπευομένου και να επιτευχθεί η ενοποίηση των διασπασμένων εσωτερικών αναπαραστάσεων, προκειμένου να δημιουργηθεί μια πιο συνεκτική και υγιής αίσθηση του εαυτού.
Πως λειτουργεί η Ψυχαναλυτική/ Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία;
Η ψυχαναλυτική/ ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία βασίζεται στις θεωρίες και τις μεθόδους που αναπτύχθηκαν από τον Sigmund Freud και τους μετέπειτα ψυχαναλυτές. Λειτουργεί μέσω μιας διαδικασίας που επιδιώκει να φέρει στην επιφάνεια τις ασυνείδητες σκέψεις και συναισθήματα, βοηθώντας τον θεραπευόμενο να κατανοήσει και να επεξεργαστεί τις βαθύτερες αιτίες των προβλημάτων του με την καθοδήγηση του θεραπευτή. Οι κύριες αρχές και τεχνικές αυτής της μορφής θεραπείας περιλαμβάνουν:
- τον ελεύθερο συνειρμό, δηλαδή ο θεραπευόμενος ενθαρρύνεται να μιλά ελεύθερα για ό,τι του έρχεται στο νου, χωρίς λογοκρισία. Αυτό βοηθά στην αποκάλυψη ασυνείδητων σκέψεων και συναισθημάτων.
- την ερμηνεία ονείρων, με τα όνειρα να θεωρούνται η “βασιλική οδός” προς το ασυνείδητο, ο θεραπευτής και ο θεραπευόμενος εξετάζουν τα όνειρα για να ανακαλύψουν κρυμμένα νοήματα και συγκρούσεις.
- τη μεταβίβαση, όπου ο θεραπευόμενος συνήθως μεταφέρει στον θεραπευτή συναισθήματα και αντιδράσεις που αρχικά απευθύνονταν σε σημαντικά πρόσωπα της ζωής του, για παράδειγμα στους σημαντικούς άλλους, στα πρόσωπα φροντίδας. Η κατανόηση και ανάλυση της μεταβίβασης βοηθά στην αποκάλυψη ασυνείδητων μοτίβων σχέσεων, τα οποία αναδύονται και στη σχέση μεταξύ θεραπευτή – θεραπευομένου.
- την αντιμεταβίβαση, δηλαδή την ανάλυση των συναισθηματικών αντιδράσεων του θεραπευτή προς τον θεραπευόμενο, που μπορεί να προσφέρει ενόραση στην αλληλεπίδραση και τη θεραπευτική διαδικασία.
- την ανάλυση αμυντικών μηχανισμών, όπου ο θεραπευτής βοηθά τον θεραπευόμενο να κατανοήσει και να επεξεργαστεί τους μηχανισμούς άμυνας που χρησιμοποιεί για να αποφύγει τις δύσκολες σκέψεις και συναισθήματα.
- την επεξεργασία πρώιμων παιδικών εμπειριών, καθώς η θεραπεία συχνά εστιάζει στις παιδικές εμπειρίες και στις επιπτώσεις τους στην ανάπτυξη της προσωπικότητας και των τρεχουσών δυσκολιών.
Ποιος είναι ο στόχος της Ψυχαναλυτικής/ Ψυχοδυναμικής Ψυχοθεραπείας;
Οι στόχοι της ψυχαναλυτικής/ ψυχοδυναμικής ψυχοθεραπείας επικεντρώνονται στην κατανόηση και την επεξεργασία των πρώιμων σχέσεων και των εσωτερικευμένων αναπαραστάσεων αυτών, καθώς δύνανται να επηρεάσουν την ψυχική υγεία και τις διαπροσωπικές σχέσεις του ατόμου.
Ένας βασικός στόχος είναι η ενσωμάτωση των “καλών” και “κακών” πλευρών των αντικειμένων, δηλαδή των σημαντικών άλλων, που έχουν εσωτερικευθεί από τον άνθρωπο, έτσι ώστε να μπορέσει να δει τους άλλους ανθρώπους με πιο ολοκληρωμένο και ρεαλιστικό τρόπο. Αυτό μπορεί να μειώσει την εσωτερική σύγκρουση και να επιτρέψει στο άτομο να συνδεθεί με τους άλλους πιο ολοκληρωμένα.
Μέσα από την ψυχαναλυτική/ ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία ο άνθρωπος μπορεί σταδιακά να κατανοήσει πως οι πρώιμες σχέσεις του με τους γονείς ή άλλους σημαντικούς ανθρώπους έχουν διαμορφώσει τις τρέχουσες συναισθηματικές του καταστάσεις, κίνητρα και σχέσεις. Αυτό περιλαμβάνει τη διερεύνηση των αναπαραστάσεων που έχουν δημιουργηθεί κατά την παιδική ηλικία και τον τρόπο με τον οποίο αυτές επηρεάζουν την παρούσα ζωή του ανθρώπου.
Η ψυχαναλυτική/ ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία στοχεύει, επίσης, στην αναγνώριση και την επεξεργασία των μηχανισμών άμυνας, όπως ο διαχωρισμός (splitting), όπου το άτομο βλέπει τους άλλους ως “όλους καλούς” ή “όλους κακούς”. Η κατανόηση αυτών των μηχανισμών μπορεί να βοηθήσει το άτομο να αναπτύξει πιο υγιείς και σταθερές σχέσεις.
Μέσω της κατανόησης και της επεξεργασίας των πρώιμων τραυματικών εμπειριών και της ανάπτυξης μιας πιο ολοκληρωμένης αντίληψης του εαυτού και των άλλων, ο άνθρωπος μπορεί να βελτιώσει τη συναισθηματική του ωριμότητα και να αναπτύξει πιο αυθεντικές σχέσεις στη ζωή του.
Πόσο διαρκεί η Ψυχαναλυτική/ Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία;
Η διάρκεια της ψυχαναλυτικής/ψυχοδυναμικής ψυχοθεραπείας ποικίλει από μερικούς μήνες έως αρκετά χρόνια ανάλογα με τις ανάγκες και το αίτημα του θεραπευομένου.
Ποιο είναι το πλαίσιο της Ψυχαναλυτικής/ Ψυχοδυναμικής Ψυχοθεραπείας;
Το πλαίσιο στην ψυχαναλυτική/ ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία είναι συγκεκριμένο και ο θεραπευόμενος ενημερώνεται σχετικά με αυτό κατά την έναρξη της θεραπευτικής διαδικασίας. Ο βασικός σκοπός και η ύπαρξη του πλαισίου είναι να προστατεύει τον θεραπευόμενο και να τον ενθαρρύνει να νιώσει αρκετά ασφαλής δια της παροχής ενός ασφαλούς χώρου, ή διαφορετικά ενός ¨ασφαλούς περιβάλλοντος¨, στον οποίο μπορούν να έρθουν μέρη του ψυχικού του κόσμου που τον δυσκολεύουν ή τον φοβίζουν. Παρόλο που το πλαίσιο στην ψυχαναλυτική/ ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία είναι συγκεκριμένο υπάρχει χώρος να προσδιοριστεί ανάλογα με τις ανάγκες του θεραπευομένου κι επομένως μπορεί να υπάρξουν μικρές διαφοροποιήσεις. Το πλαίσιο της θεραπείας αφορά κυρίως τη διάρκεια της συνεδρίας, τη συχνότητα των συνεδριών και την αμοιβή του θεραπευτή.
Η διάρκεια της συνεδρίας
Η διάρκεια της συνεδρίας είναι 50 λεπτά. Κατά την έναρξη της θεραπευτικής διαδικασίας, ο θεραπευτής και ο θεραπευόμενος αποφασίζουν από κοινού την ώρα έναρξης και λήξης της συνεδρίας, η οποία είναι σταθερή.
Η συχνότητα των συνεδριών
Η συχνότητα των συνεδριών στην ψυχαναλυτική/ ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία είναι, τουλάχιστον, μια φορά την εβδομάδα, η οποία λαμβάνει χώρα σε σταθερή ημέρα και ώρα. Η συχνότητα της θεραπείας διαμορφώνεται ανάλογα με τις ανάγκες και το αίτημα του θεραπευομένου και μπορεί να μεταβληθεί κατά τη διάρκεια της θεραπευτικής διαδικασίας, να αυξηθεί ή να μειωθεί (σε περιπτώσεις που η συχνότητα είναι περισσότερο από μια φορά την εβδομάδα). Μία εντατική ψυχαναλυτική/ ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία ως προς τη συχνότητα, δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα, βοηθάει τον θεραπευόμενο να εξερευνήσει σε βάθος τα συναισθήματά του χωρίς να απομακρύνεται από όσα ειπώθηκαν στην προηγούμενη συνεδρία.
Η αμοιβή του θεραπευτή
Κατά την πρώτη συνεδρία συζητιέται και συμφωνείται η αμοιβή του θεραπευτή και συναποφασίζεται ο τρόπος και ο χρόνος πληρωμής.
