Ποιες είναι οι βασικές διαφορές του Ψυχολόγου, του Συμβούλου Ψυχικής Υγείας, του Ψυχοθεραπευτή, του Ψυχαναλυτή, Ψυχιάτρου και του Life Coach;
Η φροντίδα της ψυχικής υγείας αποτελεί ένα αναγκαίο αλλά και πολυσχιδές πεδίο, με διάφορους επαγγελματίες να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους για την υποστήριξη και την ευημερία των ανθρώπων. Η επιλογή του κατάλληλου ειδικού εξαρτάται από τις ανάγκες και τις προτιμήσεις του κάθε ανθρώπου, γι’ αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντική η κατανόηση των διαφορών μεταξύ των βασικών κατηγοριών επαγγελματιών στον τομέα της ψυχικής υγείας.
Ψυχολόγος
Ο ψυχολόγος είναι ο ειδικός που έχει ολοκληρώσει πανεπιστημιακές σπουδές στην επιστήμη της ψυχολογίας, συνήθως και σε επίπεδο μεταπτυχιακού το οποίο δύναται να του προσφέρει μια επιπλέον εξειδίκευση. Ο ψυχολόγος εστιάζει στην κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς και των ψυχικών διεργασιών, προσφέροντας υπηρεσίες αξιολόγησης, διάγνωσης και θεραπείας ψυχικών δυσκολιών μέσω ποικίλων ψυχολογικών μεθόδων και τεστ.
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Ο σύμβουλος ψυχικής υγείας έχει ειδικευτεί στη συμβουλευτική ψυχολογία ή στην ψυχική υγεία εν γένει, συνήθως, μέσω μεταπτυχιακών σπουδών. Χρησιμοποιεί συμβουλευτικές τεχνικές για να υποστηρίξει άτομα που αντιμετωπίζουν ψυχολογικές δυσκολίες, παρέχοντας καθοδήγηση και βοήθεια σε θέματα της καθημερινής ζωής και ευρύτερες δυσκολίες του ανθρώπου. Οι σύμβουλοι ψυχικής υγείας, συχνά, εργάζονται σε σχολεία, κλινικές ή ιδιωτικά γραφεία, προσφέροντας πολύτιμη υποστήριξη και καθοδήγηση.
Ψυχαναλυτής
Ο ψυχαναλυτής είναι, συνήθως, ψυχίατρος ή ψυχολόγος με εξειδίκευση στην ψυχανάλυση, μια μέθοδο που βασίζεται στις θεωρίες του Sigmund Freud. Η εξειδίκευση αυτή είναι συνήθως μακρόχρονη και αποτελεί μια από τις μορφές/ ειδικότητες της ψυχοθεραπείας. Η ψυχανάλυση εστιάζει στην εξερεύνηση των ασυνείδητων σκέψεων και συναισθημάτων για την κατανόηση και επίλυση εσωτερικών συγκρούσεων. Αυτή η διαδικασία απαιτεί βαθιά διερεύνηση του παρελθόντος και των εμπειριών του ατόμου, συνήθως μέσα από μακροχρόνιες θεραπευτικές συνεδρίες.
Ψυχοθεραπευτής
Ο ψυχοθεραπευτής μπορεί να είναι ψυχολόγος, ψυχίατρος ή άλλος επαγγελματίας με ειδική εκπαίδευση σε κάποια ειδικότητα της ψυχοθεραπείας, δηλαδή ψυχοθεραπευτική προσέγγιση. Οι ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις είναι αρκετές και καθεμία από αυτές έχει διαφορετικό επίκεντρο χρησιμοποιώντας, παράλληλα, και διαφορετικές τεχνικές και μεθόδους. Ωστόσο, όλες έχουν ένα σημείο τομής, να βοηθήσουν τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν τις ψυχικές δυσκολίες, να προάγουν την ψυχική τους υγεία ή και να γνωρίσουν και να καταλάβουν καλύτερα τον εαυτό τους. Μερικές από τις βασικότερες είναι η γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία, η ψυχαναλυτική θεραπεία, η ψυχανάλυση και η συστημική θεραπεία. Η ψυχοθεραπεία εστιάζει στην ανάπτυξη στρατηγικών αντιμετώπισης και στη βελτίωση της συνολικής ψυχικής υγείας. Τέλος, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι για να γίνει κάποιος ψυχοθεραπευτής χρειάζεται να πραγματοποιήσει διαφορετική εκπαίδευση/ σπουδές σε κάποια ειδικότητα ψυχοθεραπείας, μεταξύ άλλων, προσωπική θεραπεία και κλινική εποπτεία.
Ψυχίατρος
Ο ψυχίατρος είναι ο ειδικός που έχει ολοκληρώσει πανεπιστημιακές σπουδές στην επιστήμη της ιατρικής κι έπειτα από την ολοκλήρωσή τους έχει εκπονήσει ειδικότητα στην ψυχιατρική. Ο ψυχίατρος έχει την δυνατότητα διάγνωσης και θεραπείας ψυχικών διαταραχών και, επιπλέον, τη δυνατότητα να χορηγεί φαρμακευτική αγωγή, όπου αυτό χρειάζεται, και άλλες ιατρικές παρεμβάσεις για τη διαχείριση σοβαρών ψυχιατρικών καταστάσεων. Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί επίσης να έχει βοηθητικό ρόλο ειδικά σε περιπτώσεις όπου χρειάζεται να κατευναστούν τα συμπτώματα πριν από την έναρξη ή για μια καλύτερη πορεία της ψυχοθεραπευτικής εργασίας. Η γνώση της φαρμακολογίας και η δυνατότητα συνταγογράφησης φαρμάκων τον καθιστούν μοναδικό στον τομέα της ψυχικής υγείας.
Life Coach
Ο Life Coach, ή διαφορετικά ο προπονητής ζωής, παρέχει καθοδήγηση για την επίτευξη προσωπικών και επαγγελματικών στόχων. Αν και δεν απαιτείται επίσημη εκπαίδευση, υπάρχουν προγράμματα πιστοποίησης για την εκπαίδευση των Life Coaches. Εστιάζει στην παρακίνηση και τον στρατηγικό σχεδιασμό, προσφέροντας συμβουλές και υποστήριξη για την προσωπική ανάπτυξη και βελτίωση της ζωής. Ο Life Coach βοηθά τα άτομα να αναπτύξουν το δυναμικό τους και να επιτύχουν τους στόχους τους.
Συνοψίζοντας…
Η κατανόηση των διακριτών ρόλων και ειδικοτήτων αυτών των επαγγελματιών είναι κρίσιμη για την επιλογή της κατάλληλης υποστήριξης. Είτε πρόκειται για ιατρική παρέμβαση, ψυχολογική υποστήριξη, συμβουλευτική ή καθοδήγηση για την επίτευξη προσωπικών στόχων, η κατάλληλη επιλογή επαγγελματία μπορεί να κάνει τη διαφορά στην ψυχική υγεία και ευεξία του ατόμου.
Τι είναι σημαντικό να λάβω υπόψιν κατά την επιλογή ενός ψυχολόγου;
Εκπαίδευση & Επαγγελματικά Προσόντα
- Να έχει ολοκληρώσει πανεπιστημιακές σπουδές στο πεδίο της ψυχολογίας (ΑΕΙ ή πανεπιστήμιο εξωτερικού με αναγνωρισμένη ισοτιμία)
- Να έχει λάβει άδεια ασκήσεως επαγγέλματος
Παρ’ όλ’ αυτά, οι προπτυχιακές σπουδές στην ψυχολογία, κατά κύριο λόγο, δεν αρκούν για την άσκηση του επαγγέλματος του ψυχολόγου. Είναι χρήσιμο, λοιπόν, ένας ψυχολόγος να έχει ολοκληρώσει κάποια μεταπτυχιακή εκπαίδευση ή/και ειδίκευση σε κάποια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση (π.χ. ψυχαναλυτική, συστημική ή γνωσιακή – συμπεριφορική ψυχοθεραπεία).
Προσωπική Θεραπεία & Κλινική Εποπτεία
Δυο βασικοί πυλώνες της ψυχοθεραπευτικής εργασίας ενός ειδικού ψυχικής υγείας είναι η προσωπική ψυχοθεραπεία, καθώς και η κλινική εποπτεία από έμπειρους συναδέλφους.
Επαγγελματική Εμπειρία & Δραστηριοποίηση
Η προϋπηρεσία σε δομές ψυχικής υγείας, η αρθρογραφία αλλά και η συμμετοχή σε συνέδρια αποτελούν ενδείξεις του ενεργού ρόλου ενός ειδικού ψυχικής υγείας στο χώρο.
Όλα τα παραπάνω μπορούν να σας βοηθήσουν να αποφασίσετε εάν ένας ειδικός ψυχικής υγείας είναι ο κατάλληλος για εσάς.